thay khớp nội soi
Trang chủ » Phẫu thuật thay khớp
Phẫu thuật thay khớp

Viêm xương sụn khớp háng nguyên phát (bệnh LEGG-PERTHES-CALVÉ)

TS.BS. NGUYỄN MẠNH KHÁNH- Viêm xương sụn khớp háng nguyên phát (osteochondrite primitive de la hanche) hay còn được gọi là bệnh LEGG-PERTHES-CALVÉ được đề cập lần đầu trong y văn vào năm 1910. Bệnh khá thường gặp (tỷ lệ 1/1000 trẻ), hay thấy ở trẻ nam (chiếm 80%), độ tuổi 4-8, tỷ lệ một bên là 90% và cả hai bên khớp háng là 10%. Bệnh gây ra hoại tử chỏm xương đùi trong giai đoạn phát triển, bệnh có thể phục hồi nhưng cũng có thể để lại di chứng nặng nề tại khớp háng khi trẻ đến tuổi trưởng thành.

1.     Giải phẫu bệnh:

-         Giai đoạn khởi phát: hoại tử vô mạch chỏm xương đùi. Chỏm xương đùi còn giữ được hình cầu ở trẻ dưới 4 tuổi, nhưng biến dạng sớm khi trẻ trên 4 tuổi

-         Giai đoạn trung gian: có sự tách rời chỏm cùng với sự phát triển của mô liên kết có mạch nuôi dưỡng

-         Giai đoạn muộn: chỏm xương đùi bị bẹt (coxa plana)

 2.     Triệu chứng lâm sàng:

-         Đi khập khiễng

-         Đau ở háng

-         Hạn chế vận động kín đáo ở tư thế dạng và xoay trong

 3.     Hình ảnh X quang:

-         Phần đầu xương (epiphyses):

+ Dấu hiệu “móng tay”: gặp sớm, do bong dưới sụn ở phần trên ngoài chỏm xương đùi

+ Bẹt đầu xương

+ Đặc nhân sụn phát triển

+ Vỡ nhân sụn phát triển

-         Phần hành xương (metaphyses):

+ Loãng phần hành xương

+ Phì đại phần hành xương (tăng kích thước cổ xương đùi)

-         Chỉnh sửa phần đầu xương-hành xương:

+ Dày phần tiếp giáp đầu xương-hành xương

+ Phần tiếp giáp đầu xương-hành xương lồi lõm không đều

-         Chỉnh sửa phần khe khớp:

+ Rộng phía trong hoặc toàn bộ khe khớp do sụn khớp dày lên

+ Chỏm xương đùi biến dạng ra ngoài khớp: do bẹt chỏm xương đùi và dày sụn khớp

Hình 1. Chẩn đoán xác định viêm xương sụn khớp háng nguyên phát: hình ảnh “móng tay” ở chỏm xương đùi bên phải  

 Giai đoạn viêm xương khớp háng tiến triển:

-  Rộng khe khớp: do dày sụn chỏm xương đùi và ổ cối

-  Giai đoạn đặc sụn (condensation):

+ Đặc một phần hoặc toàn bộ nhân sụn phát triển

+ Dấu hiệu móng tay

+ Bẹt phần trên ngoài chỏm xương đùi

+ Rộng khe khớp trong

Hình 2. Hình ảnh điển hình viêm xương sụn khớp háng ở chỏm xương đùi bên phải: sụn phát triển bẹt và đặc sụn

-  Giai đoạn chia tách sụn (fragmentation):

+ Chia tách nhân sụn phát triển

+ Chỉnh sửa phần hành xương

+ Biến đổi và tạo ra các ổ khuyết xương ổ cối

-         Giai đoạn sửa chữa:

+ Cốt hoá lại phần ngoại vi nhân sụn phát triển sau khi các vùng đặc sụn ở đầu xương biến mất

-         Giai đoạn di chứng: biến dạng chỏm xương đùi “coxa plana”

+ Bẹt và phì đại chỏm xương đùi, mặc dù không còn hình cầu nhưng nhờ sự thích nghi chỏm xương đùi vẫn tương thích với ổ cối

+ Phần cổ xương đùi ngắn và to lên

+ Mấu chuyển lớn xương đùi lên cao

+ Ngắn chi

Hình 3. Hình ảnh di chứng viêm xương sụn khớp háng: chỏm xương đùi to, bẹt, cổ xương đùi ngắn (coxa magna et plana)

 4.     Điều trị:

-         Điều trị nội khoa:

+ Kéo liên tục, lực kéo bằng 1/10 trọng lượng cơ thể, có thể phối hợp kéo ở tư thế dạng và xoay trong

+ Dụng cụ trợ đỡ giúp giảm một phần lực tỳ đè ở tư thế háng dạng hoặc theo trục

-         Điều trị ngoại khoa:

+ Đục xương sửa trục xương đùi

+ Đục xương sửa trục khung chậu (Salter)

Mục đích của đục xương sửa trục là làm giảm sự bất tương xứng của chỏm xương đùi và ổ cối, để hạn chế nguy cơ sau này thoái hoá khớp háng

+ Thay toàn bộ khớp háng: được chỉ định với những trường hợp di chứng thoái hoá khớp háng nặng, đau nhiều, ảnh hưởng đến chức năng vận động và cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ NGUYỄN MẠNH KHÁNH
PHÓ GIÁM ĐỐC BỆNH VIỆN
TRƯỞNG KHOA CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH I

BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC, HÀ NỘI
Địa chỉ: Tầng 3, nhà B3, Bệnh viện Việt Đức - Điện thoại: 0913.588.199
Lịch khám bệnh Bác sĩ Nguyễn Mạnh Khánh: 8h30 - 11h30 sáng thứ 3 hàng tuần, Phòng 16, Nhà C2, BV Việt Đức
Email: ngmanhkhanh@hotmail.com  |  Website: www.thaykhopnoisoi.com  |  Facebook: Nguyen Manh Khanh

http://www.xemayvn.co/

http://www.xemayvn.co/2017/08/nhong-sen-dia-nhong-xich.html